Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi ve Ankara Üniversitesi'ndeki bilim insanları, geçmişte İstanbul ve etrafında yaşanan sarsıntıları inceledikten sonra İstanbul'un güneyindeki Kuzey Anadolu Fayı'nda da 7'nin üzerinde sarsıntılar beklediklerini belirtti.
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Zelzele Araştırma Enstitüsü, yaptığı araştırmalar sonucunda İstanbul'da büyük bir zelzelenin beklendiğini bildirdi. Son 1500 yılda gerçekleşen zelzelelerin bilgileriyle hazırlanan makalenin müellifleri ortasında Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Sarsıntı Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener, Jeodezi Anabilim Kolu öğretim üyeleri Doç. Dr. Fatih Bulut, Doç. Dr. Aslı Hakikat, İTÜ Jeoloji Mühendisliği Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Cenk Yaltırak ve Ankara Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği öğretim üyesi Prof. Dr. Bahadır Aktuğ yer aldı.
Araştırmada yer alan bilim insanlarından Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Sarsıntı Araştırma Enstitüsü Jeodezi Anabilim Kısmı öğretim üyesi Doç. Dr. Fatih Bulut, ellerindeki datalar sonucunda fayın en son ne vakit kırıldığı ve bir sonraki kırılmada ne kadar güç açığa çıkaracağı bilgilerine ulaştıklarını bildirdi. Bulut, açıklamalarına şu tabirlerle devam etti:
“Bu parametreleri bulmak için tarihî zelzelelere, Marmara Denizi'ndeki fayların yapısına ve GPS yoluyla da yeryüzünün yanal olarak yılda ne kadar hareket biriktirdiğine baktık zira, Kuzey Anadolu Fayı yanal bir sistem. Bu bulguları birleştirdiğimizde şöyle bir sonuç ortaya çıkıyor. Bir fay segmentinin oluşturacağı sarsıntı büyüklüğü o segmentin uzunluğu, derinliği ve üzerinde biriktirdiği hareket ölçüsünün bir işlevidir. Örneğin harekete geçecek segmentin uzunluğunu ve derinliğini yaptığımız jeolojik ve sismolojik çalışmalar ışığında biliyoruz. Jeodezik datalara nazaran, 250 yıl evvel kırılan bir fay segmenti yılda yaklaşık 1 santimetre hareket biriktiriyorsa, şu anda harekete geçse zelzele anında fay üzerinde ortalama 2,5 santimetrelik bir yer değiştirme oluşturur.”
Son 500 yılın ehemmiyetine de vurgu yapan Bulut, bu sürecin Marmara Denizi'ndeki tüm fayların kırılmasını kapladığını belirtti. Çınarcık Havzası'nda bulunan fayın en son 1509 yılında hareket ettiğini belirten Bulut, tüm bu hareketlere hakim olmanın gerekliliğini de belirtti.
Eski tarihlerde yaşanan zelzelelerin tahlilleri yapıldığı vakit günümüzde 7.2, 7.4 ve 7.5 büyüklüğünde zelzelelerin beklendiğini de vurgulayan Bulut, fay sınırının incelenmesi sonucunda bu kestirimlere ulaşıldığını aktardı.
1500 yıllık vakit aralığını 7 modüle ayıran Bulut, her kesimde en az 4, en fazla 6 zelzelenin bulunduğunu belirterek “7. vakit aralığını şimdi tamamlamadık ve yakın tarihlerde bu kapsamda yalnızca iki zelzele yaşadık. Hasebiyle 7. vakit aralığını tamamlamak için istatistiki olarak en az 2 en fazla 4 sarsıntı daha yaşayacağımız görülüyor” açıklamalarında bulundu.
Bulut'un hususa ait son yorumlarıysa şu biçimde oldu:
“Anadolu'da da irili ufaklı pek çok fay var lakin bunlar Kuzey Anadolu Fayı'na nazaran hareketi daha yavaş biriktiriyorlar ve zelzele hazırlık süreçleri oralarda elimizdeki kayıtlara nazaran çok daha uzun sürdüğü için biz onların nerede ve ne büyüklükte sarsıntı üreteceğini öngöremiyoruz. Örneğin bir fay 2 bin yıldır sessiz üzere görünüyor ancak her yıl az da olsa 1-2 milimetrelik bir hareket biriktirdiği için bir gün beklenmedik bir anda büyük bir sarsıntı meydana getirebiliyor. Sarsıntısı Marmara'da beklerken Van'da ya da Kütahya'da olabiliyor, zira orada bu süreç gözle rahat görülemeyecek yavaşlıkta ve çok uzun bir müddette yaşanıyor. Aslında Türkiye'nin birçok yeri için bu tehlike mevcut lakin İstanbul nüfusunun fazla olması muhtemel kayıp risklerini artırmakta.”