İnsan hafızası ne kadar şeyi öğrenebilir? Hafızaya neler tesir eder? Hafızamızı güçlendirmenin, vakit içinde kaybolmaktan müdafaanın bir yolu var mıdır? Bu sorulara pek çok bilim insanı karşılık arıyor. En son olarak Rus araştırmacılar, bir farenin bulmaca çözerken sergilediği beyin aktivitelerini inceleyerek yeni bir sırrı açığa çıkardılar. İltihap önleyici olarak bilinen bir hususun nöronları adeta ateşlediği ve aktivitelerini arttırdığı ortaya çıktı.
Rusya’da bulunun Puşçino’daki Rusya Bilimler Akademisi Deneysel ve Kuramsal Biyofizik Enstitüsü çalışanlarından olan Vladimir Arhipov, “Meslektaşlarımız, iltihap önleyici hususların epey küçük dozlarının dahi nöronların aktifliğini gözle görülür biçimde artırdığını gözlemlediler. Kelam konusu nöronların aktiviteleri, birey gerilim altında olduğunda yahut bilişsel bir aktivite içerisine girdiğinde gözlemlenebiliyor. Bu konudaki öngörülerimizi sınamak üzere pek çok deney yaptık ve nihayetinde bu hususun hafızanın güçlenmesi üzerindeki tesirlerini doğruladık” açıklamasını yaptı.
Eskiden hafızanın beynimizde depolandığı düşünülse de yeni çalışmalar, hafızanın aslında bellek nöronu ismi verilen özel hücrelerde saklandığını ortaya çıkardı. Sonuç olarak hafızanın büsbütün kimyasal yahut elektrokimyasal olduğuna karar veren araştırmacılar, bu kanıyı test ettiler. Birtakım fareler üzerinde yapılan çalışmalarda, hudut hücrelerine ışık tutarak kayıp anılar geri getirildi.
Araştırmaları ilerleten araştırmacılardan Arhipov ve grubu, iltihaplanmanın hem hipokampüs hem de beynin kısa ve uzun vadeli hafızalarından sorumlu bölgelerinin çalışmaları üzerinde tesirli olduğunu ortaya çıkardı. Kimi araştırmacılar, ağır hastalıklarda yaşananların hatırlanmamasını da buna bağlıyorlar.
Araştırmacılar, interlökin-10 ve TGF-B1 isimli birleşiklere ve bu bileşiklerin tesirleri üzerine odaklanmış durumda. Bu unsurların tesiri, farelerin beynindeki aktiviteler ile denetim ediliyor.
Sonuç olarak bu bileşenlerin kısa vadeli hafızada çok büyük bir tesirlerinin olmadığını lakin uzun periyodik hafızada tesirli olabildiği gözlemlendi. Bilim insanları, bu yapıların tesirlerini çözmeyi ve böylelikle gelecekte hafıza sorunu yaşayan şahıslara yardımcı olmayı umuyor.