İnsanlar internette dolaşırken birçok farklı sebeple artlarında iz bırakmak istemeyebiliyorlar ya da girdikleri sitelerin görülmesini istemeyebiliyorlar. İşte bunun için de günümüzün en tanınan internet tarayıcılarından olan Google Chrome’un zımnî modunu kullanılıyorlar. Lakin kapalılık modu kullanıcılarına sahiden bir anonimlik sağlamıyor. Yapılan yeni bir araştırma şunu yine ortaya koydu ki Google ve başka web tarayıcıları zımnilik modundayken de sizleri izlemeye devam ediyor.
İlk olarak New York Times gazetesinde bahsedilen ve New Media & Society mecmuasında yayınlanacak araştırmada araştırmacılar, 22 bin 484 porno sitesini taradılar. Araştırmacılar, bu web sitelerinin %93’ünün, bilgileri, yedi adet üçüncü parti alan ismine gönderen izleyicilere (tracker) sahip olduğunu buldular.
Bağımsız siber güvenlik ve kapalılık danışmanı ve tıpkı vakitte Oxford Üniversitesi’nde Teknoloji ve Global İşler Merkezi’nde araştırma vazifelisi olan Lukasz Olejnik, “Web tarayıcılarındaki saklılık modları, hiçbir vakit genel bir saklılık için hazırlanmadı. Pratikte yalnızca birazcık kapalılık sunuyorlar” dedi.
Tarayıcılarda bulunan saklılık modunun asıl işlevi, çerezleri ve tarayıcı geçmişini bilgisayarın hard diskine kaydetmemesi. Üçüncü parti takipçiler/izleyicilere web siteleri tarafından siteye giren kişinin hard diskindeki çerezleri depolaması için müsaade veriliyor. Çerezler, siteyi daima olarak kullanan ziyaretçileri takip etmek için kullanılıyor ve şahsa gösterilecek reklâmlar buradan toplanan çerezlere nazaran şekillendirilen profille sağlanıyor.
Olejnik, ortadaki farkı şöyle anlatıyor: “Sıradan durumlarda ortadaki fark şu ki izleyiciler, ‘gizli tarama’ oturumu ile ‘normal oturumu’ bağlayamazlar. Yani bu da prensipte kullanıcının tarayıcı penceresini kapattıktan sonra arakasında iz bırakmaması manasına gelir.”
Ancak burada da sorun bulunuyor. Üçüncü parti siteler, siteyi ziyaret eden kişinin zımnî tarayıcı modunda olup olmadığını anlayabiliyorlar ve Olejnik’in söylediğine nazaran bunlara karşı da tedbir alıyorlar. Örneğin ödeme duvarı olan yeni siteler, bu modu kullanan ziyaretçilerin siteye erişimini engelliyor.
Ancak görünen o ki tarayıcılar bunu, büyük bir güvenlik açığı olarak görmüyor ve üçüncü parti siteler bu açıktan faydalanarak ziyaretçilerini takip edebiliyor. Sitelerin, ziyaretçilerini takip edebilmesini sağlayan şey ise FileSystem API. Tarayıcı saklılık moduna alındığında FileSystem API kapatılıyor, web siteleri ziyaretçi geldiğinde bunun için bir arama yapıyor ve bir kusur iletisi alıyor böylelikle kullanıcının zımnilik modunda olduğunu anlıyor. Bu açığın en sonunda farkına varan Google, Chrome 76’yla birlikte açığı kapatacaklarını duyurdu.
Ancak bu boşluğun kapatılması da Google Chrome’un saklılık modunu, internette anonim olarak rahatça gezilebilecek bir tarayıcı yapmıyor. Newcastle Üniversitesi Bilgi Bilim’inde öğretim vazifelisi olan Matthew Forshaw da bir araştırma yaptı ve farklı tarayıcıların kapalılık modlarını kıyasladı.
2014’te gerçekleştirilen bu araştırmaya nazaran üçüncü parti web siteleri, hangi kullanıcının saklılık modunda olduğunu bulmak için çerezleri kullanıyor. Olağan modda çerezler aygıtın harici diskine yazılırken kapalılık modunda aygıtın belleğinde tutuluyor. Araştırmanın ortaya koyduğuna nazaran üçüncü parti web siteleri, birisinin tarayıcısına uzaktan bir milyon çerez yazabiliyor ve bunun ne kadar sürdüğünü takip edebiliyor. Olağan modda bu saniyeler sürerken saklılık modunda çok çok daha kısa müddette hallediliyor.
Yani ziyaretçilerin saklılık modunu kullanıp kullanmadığını belirlemek web siteleri için çok da sıkıntı değil. Forshaw, kullanıcıların internette ne kadar kolay belirlenebilir olduğunu görmeleri için Panoptoclick’i öneriyor. Forshaw’un söylediği siteye ulaşmak için buraya tıklayabilirsiniz.
Tüm bunların üstüne en azından saklılık modunda girdiğiniz sitelerin bilgisayarınızı kurcalayan biri tarafından bulunamayacağını düşünüyor olabilirsiniz lakin Forshaw’un araştırmasına nazaran bilgisayarınıza erişimi olan bir kişi çok kolay uygulamalarla hangi sitelere girdiğinizi rahatça öğrenebilir. Hard diskte ve bellekte zımnilik modundayken hangi sitelere girdiğinize dair izler kalıyor.
Birazcık gizliliğimiz olması için hangi tarayıcı kullanalım diyenler için ise Tor öneriliyor. Bunun haricinde Brave ve DuckDuckGo da Google’a göre çok çok daha az bilgi topluyor.