En sonunda bilim insanları, birçok kişinin hayatında birkaç defa deneyimlemiş olabileceği farklı bir fenomenin ismini koydu. Déjà rêvé ismi verilen bu fenomen, déjà vu’nun daha farklı bir hali. Daha evvel yaşadığınızı düşündüğünüz bir anı tekrar yaşama olarak isimlendirilen déjà vu’nun bilakis déjà rêvé, daha evvel gördüğünüz bir rüyayı, uyanıkken tekrar tecrübeyle durumuna deniliyor.
Daha evvel hayalde görülme, hayal etme üzere manalara gelen déjà rêvé’nin daha öncelerde déjà vu ile karıştırıldığı düşünülüyor. Fakat 2018’de gerçekleştirilen Brain Stimulation çalışmasında araştırmacılar bu durumun, anlayış ve “deneyimsel fenomenler” alanındaki dağarcık eksikliğinden kaynaklandığını tabir ediyor.
Fransız grup, déjà rêvé konusunda deneyler yaparken birebir vakitte geçmiş 60 yılda yapılan deneyleri de kıymetlendirdi. Deneklerin hepsi, kısmi epilepsiden muzdaripti ve hepsi, geçmişte nöbetleri sırasında bir çeşit déjà rêvé deneyimlediğini söyledi. Deneye razı gösteren deneklerin beyinlerinin çeşitli bölgelerine, elektriksel beyin uyarımları uygulandı ve tüm olağandışı reaksiyonlar kaydedildi. Bu sayede bilim insanları, bu fenomen sırasında beynin hangi bölgelerinin faal rol oynadığını gözlemleyebilecekti.
Araştırmacılar, yalnızca ihtarım ve déjà rêvé’yi tespit etmekle kalmadı, ayrıyeten üç farklı kategoriye sınıflandırdı:
- Aralıklı (Episodic-like) déjà rêvé: En açık biçimi. Temel olarak, déjà rêvé’nin rastgele bir formu gerçek, spesifik düş olarak işaret edilebilir.
- Aşina (Familiarty-like) déjà rêvé: ‘Bulanık’ hali. Bu cins, bir rüyayı tekrar deneyimleme ile temaslı. Lakin hangi düş yahut ne vakit görülen bir hayal olduğu aşikâr olmayan düşler.
- Hayali basamaktaki déjà rêvé: En gizemli biçimi. Duşun içerisinde bulunma hissiyle ilişkili.
Bu çalışmanın araştırması, ileri epilepsi tedavisine ve deneyimsel fenomenler hakkındaki eğitimlere yardımcı olabilir. Hususla ilgili farklı bilgiler için aşağıdaki görüntüyü izleyebilirsiniz.