Çok çok ender olsa da (binde bir gibi) genel anestetik ilaçların kullanıldığı operasyonlarda hasta şuurunu koruyabiliyor. “Anestezik farkındalık” ya da “anestezik bilinçlilik” ismi verilen bu durum, temel olarak ameliyat esnasında uyanılması; yani etrafta olup bitenin ve yapılan süreçlerin farkında olunması manasına geliyor. Hastalar bu farkında olma durumu sırasında çok yüksek oranda acı hissetmedikleri üzere, bu durum her vakit gerçekleşmeyebiliyor.
Bazı beşerler neden anestezik farkındalık yaşar?
Bu durum birkaç nedenden ötürü gerçekleşebilir. Çok sayıda hastalığı bulunan bireylerde görülebildiği üzere, olağan anestezi ilacı dozunun kullanılmasının riskli olduğu durumlar sonucunda hastaya az ilaç verilmesi sonucunda da gerçekleşebilir.
Ameliyat esnasında “uyanırsanız” ne olur?
Öncelikle buradaki uyanmanın her gün yaptığımız üzere olmadığını belirtmek isteriz. Gözlerinizi, ellerinizi, ayaklarınızı hareket ettiremediğiniz üzere konuşamadığınız için de dışarıdan bakıldığında bilinçsiz ve uyku halinde görünürsünüz. Yani bu farkındalık mühletince sırf beyniniz uyanık kalır.
Bu durumu yaşayan beşerler, farklı farkındalık düzeylerini belirtiyor. Birtakım beşerler kısa ve meçhul anları hatırlarken diğerleri tüm ameliyatı hatırlayabiliyor. Hatta kimileri ameliyatta gerçekleştirilen kesme süreçlerinden oluşan baskıyı bile anımsıyor. Lakin elbette, üzücü olsa da, istisnalar yok değil.
Donna Penner'ın 10 yıldan fazla bir mühlet evvel yaşamış olduğu travma, en ufak bir hatırlatmada dahi acısını tekrar yaşamasına sebep oluyor. 55 yaşındaki Kanadalı bayan, 45 yaşına girmeden evvel geçirdiği ameliyatta anestezi ilaçlarının tam olarak işe yaramaması yüzünden doktor karın bölgesine birinci kesiği açmadan evvel birden uyanmış.
Uyandığı için birinci başta ameliyatın bittiğini ve tabiplerin karnı temizlemeye başladığını düşünen Penner, kesik acısını hissettiğinde ameliyatın daha başlamamış olduğunu anlamış. Uyanık olsa da uyuşturucunun tesiriyle hiçbir yerini oynatamayan ve en ufak bir ses bile çıkaramayan bayan, hasebiyle hiç kimseye haber verememiş.
Kesik atıldığı sırada dayanılmaz acılar çektiğini söyleyen Donna Penner “İşte tam orda ölecektim, her şeyin bittiği yer orasıydı. Kimse neler yaşadığımı bilmiyordu ve ben de kimseye bir şey anlatamıyordum. Gözyaşı bile dökemiyordum. Çok az da olsa ayağımı oynatabilsem de kimse bunu görmedi.” diyor.
İlk esnada verilen oksijen ameliyat başlayınca kesildiği için nefes alamadığını ve bu sırada öleceğini düşünen Donna, ameliyat sonunda tekrar oksijen verildiğinde gözyaşlarıyla kendine gelebildiğini söylüyor.
Donna Penner'ınkiler üzere olayları belgelemeye çalışan çeşitli projeler olsa da, bunlardan en başarılısı Seattle'da bulunan Washington Üniversitesi'ndeki Anestetik Farkındalık Kaydı. 2007 yılında kurulan kısım, birçok Kuzey Amerika'dan olmak üzere 340'tan fazla rapor topladı. Her ne kadar bunlar kapalılık çerçevesinde korunsa da yayımlanan birtakım ayrıntılar bahsin daha uygun anlaşılıp mümkün olduğunca engellenmesi konusunda hoş bilgiler sunuyor.